0

BEĞENDİM

ABONE OL

News

0

MÜJDE IŞIL – Hepimizin hayatında “La Dame aux Camelias/Kamelyalı Kadın” ile alakalı derin bir hüzün vardır kesinlikle. Nasıl olmasın ki? 19. YY’ın bu ünlü romanı kendisinden sonra gelen pek çok sanat yapıtına ilham kaynağı oldu. Kendisini sevdiği erkek için feda eden bayan karakter, Yeşilçam’ın da en sevdiği klişelerdendi. Hangi mecrada olursa olsun bu fedakârlık hikayesi insanın ruhunu delip geçiyor. Böylesine tesirli olmasının altında ise gerçek bir hikaye var. Romanın muharriri Oğul Alexandre Dumas, babası Alexandre Dumas’nın metresi Laure Labay ile bağlantısından dünyaya geliyor. Oğul Dumas yetişkin olduğunda o da bir bayanın ‘koruyucusu!’ oluyor. Metresinin ismini Alphonsine Plessis iken değiştiriyor ve Marguerite Gautier ismiyle onu “Kamelyalı Kadın” romanının baş kahramanı yapıyor. 1848’de basılan roman çabucak ardından sahneye uyarlanıyor. Bunu izleyen Giuseppe Verdi o kadar beğeniyor ki “La Traviata” operasını besteliyor. Her ne kadar konusu vaktinde operaya yakışmayacak kadar “basit” bulunsa da birinci sahnelendiği 1853’ten itibaren Verdi denince akla birinci gelen yapıtlardan biri oluyor.

Peki, neydi operaya yakışmayan o kolaylık? Oğul Dumas romanında annesi ve sevgilisi üzere metres olan bir bayanı baş kahraman yapmış, Verdi de ismini değiştirerek (Violetta Valéry) bu karakteri operaya taşımıştı. Dumas toplumun aşağıladığı, erkeklerin kendilerine hizmet ettiği sürece olumlu yaklaşıp sonrasında yazgılarına terk ettiği ‘düşmüş kadın’ gerçeğine dikkat çekip onların da herkes üzere olağan bir hayat sürmeye hakkı olduğunu, bayanları bu yola iten ekonomik problemleri vurgulamıştı.

Yürek burkan dram

Yüzyıllar öncesinden bugüne gelirsek… Bestesi Verdi’ye, librettosu Francesco Maria Piave’ye ilişkin “La Traviata”, 14. Memleketler arası İstanbul Opera Şenliği kapsamında İzmir Devlet Opera ve Balesi’nin yorumuyla sahnelendi. Şenliğe birinci defa katılan İzmir DOB, Tulio Gagliardo idaresindeki İstanbul Devlet Opera ve Balesi Orkestrası eşliğinde sahneledi operayı. Rejisör Carlos Vilán’ın sahneye koyduğu yapıtta koro şefi Orhan Öner Özcan’dı.

Eser, yaklaşık 40 dakikalık dört perdeden oluşuyor. Opera versiyonunda Dumas’nın baş karakterinin köy (ve fakirlik) detayı öne çıkmıyor, hatta bayanın maddi gereksiniminden fazla hastalığına vurgu yapılıyor. Direkt Paris’teki şaşaalı bir partide Alfredo’nun Violetta’ya aşkını itiraf etmesiyle başlıyor sahne. Violetta himayesinde olduğu Baron’u ve etrafını bırakarak Alfredo ile gözlerden uzak bir hayat kuruyor. Lakin bir gün Alfredo’nun babası gelip de ondan, kızının saygın bir biçimde evlenebilmesi için bu alakayı bitirmesini isteyince tüm dünyası yıkılıyor.

Kaan Güreşçi’nin hazırladığı göz kamaştıran dekor tasarımı her sahnede uzunca bir orta verilerek değiştiriliyor. Gülay Korkut Dinç’in kostüm tasarımı da periyodun ‘zengin’ ruhunu muvaffakiyetle yansıtıyor. Üçüncü perdedeki bale kısmı operayla hem estetik hem de konsept olarak uyumlu bir bütünlük oluşturuyor.

‘İyi ki sanat var’

Operada karakterleri canlandıran sanatkarların fiziği değil, sesi değerlidir her vakit. Fakat karaktere ikna edilmesi de kıymetlidir seyircinin; makyaj, aksesuar vs. yardımıyla… Alfredo Germont’a hayat veren Levent Gündüz ve babasını canlandıran Cengiz Sayın’ı bu açıdan birbirinden ayırmak hayli sıkıntı. Gündüz’ü daha genç gösterecek bir formül bulunsaymış keşke. Cengiz Sayın daha az kısmı olmasına karşın öne çıkmayı başarıyor. Violetta’yı canlandıran Hareket Demirhan Duru, birinci sahnesinde biraz heyecanlansa da üç saatlik operayı sırtlanıyor ve karakterini de seyirciyi de farklı bir duygusal boyuta taşıyor.

Şehrinize gelirse ya da siz İzmir’e giderseniz “La Traviata”yı kesinlikle izleyin. Hüznün zarafetine kapılmak hem yüreğinizi burkacak hem de ‘iyi ki sanat var’ dedirtecek.