Türkiye bronz başın peşinde

DIŞ HABERLER SERVİSİ - Gövdesi geçtiğimiz mart ayında ABD’den getirilerek Antalya Müzesi’nde sergilenmeye başlanan Roma İmparatoru Septimius Severus bronz heykelinin başının Danimarka tarafından Türkiye’ye iade edilmemesi, iki ülke ortasında tartışma konusu olmaya devam ediyor. Türkiye, Danimarka’nın başşehri Kopenhag’taki Ny Carlsberg Glyptotek Müzesi’nde sergilenen Roma İmparatoru Septimius Severus’un bronz başının, 1960’larda bir arkeolojik hafriyat sırasında yağmalandığı gerekçesiyle süreç başlattı. M.S 145 ile 211 yılları ortasında yaşayan Severus’un bir heykeli, New York Metropolitan Müzesi’ne ödünç verilen özel koleksiyonunun kesimi olarak ABD’de on yıllar geçirdikten sonra başı hariç hâliyle Türkiye’ye geri gönderilmişti. Burdur’dan kaçırılan heykelin başı 50 yılı aşkın bir müddettir Ny Carlsberg Glyptotek’te sergileniyor. Fakat birçok Danimarkalı uzman, başın Türkiye’ye ilişkin olduğuna emin olmadıklarını söyleyerek talebe karşı çıkmakta ısrarcı.

İkna olmuyorlar

Glyptotek’in koleksiyon yöneticisi Rune Frederiksen “İki şeyin (baş ve gövde) birbirine ilişkin olduğuna ikna olmadık. Evraklar şu anda çok güçlü değil, gövde ve baş kırıklarını karşılaştırmamız gerekiyor” dedi. Frederiksen baş ile gövdenin birbirine ilişkin olma ihtimalinin bulunduğunu fakat daha fazla ispatın sunulması gerektiğini belirterek, ABD’de iki kesimin heykelin boynuna bir direk yerleştirilmesi ve gövdeye oturtulmasıyla birbirine yaklaştırıldığına dikkat çekti. Danimarka müze koleksiyonlarını kapsayan kataloglar “kompozisyon yahut yapı açısından hiçbir şeyin baş ve gövdenin tıpkı heykele ilişkin olmasını engellemediğini” belirtirken, Frederiksen, 20-30 yıl evvel kataloglarda olduğu üzere bundan artık emin olmadıklarını savundu. Başın kökeninin şu anda Burdur hudutları içerisinde yer alan Likya Antik Kkenti Bubon’a dayandığı düşünülürken, Türkiye’ye iade edilen ve bir periyot ABD’de sergilenen başsız heykelin ise Bubon’daki Sebasteion tapınağından geldiği belirtiliyor. Türkiye, Türk arkeolog Jale İnan’ın baş ve beden ölçülerini kapsayan çalışmasını delil olarak sunarak yapıtın ülkeye ilişkin olduğunu savunuyor. Danimarka’daki Türk maslahatgüzarı Mehmet Bulut, “Bronz, Türkiye’deki Bubon’dan geliyor. Türkiye’den gelen tüm objeler gibi onun da iade edilmesini istiyoruz. Süreç başlatıldı. Talebimizi ilettik fakat vakit alacak” dedi.

1979 yılında eski bir müze küratörü yaptığı değerlendirmede, 1970’te nereden geldiğine dair rastgele bir bilgi olmadan satın alınan başın, özel bir Amerikan koleksiyonundaki başı kesilmiş bir heykele ilişkin olduğu kestiriminde bulunmuştu. İki bronz modül bir stant için bir ortaya getirilmişti.

MS 145-211 yılları ortasında yaşamış olan Roma İmparatoru’nun heykeli kısa bir müddet evvel başı eksik olarak Türkiye’ye geri gönderilmişti. Heykel hâlihazırda Antalya Müzesi’nde bulunuyor. Baş kısmının geri dönüşü sağlandıktan sonra Septimus Severus heykelinin, tıpkı Yorgun Herakles heykelinde olduğu üzere birleştirilerek bütünlüğü sağlanacak.